Даа кожууннуң 260 чылдаанынга
Даа кожууннуң 260 чылдаанынга
Даа кожууннуң 260 чылдаанынга
Бо рубриканы калбак номчукчуларга номчуп таныжар кылдыр «Даа кожуун 250» деп фотоальбомдан болгаш Тываның күрүне архиви ( амгы үеде Тываның национал архиви), Чөөн-Хемчик кожууннуң 250 чылы» деп төөгүлүг номундан материалдар болгаш чуруктарны чамдык материалдарны ажык четкиден хоолгалааш, калбак номчукчуларга бараалгаттывыс.
Хүндүткел-биле,
Күш-ажылдың хоочуну, «Чаа орук» солуннуң кол редактору Вячеслав Монгуш
ШИРИИН МОНГУШ
Монгуш Шириин Шыырапович 1947 чылдың май 31-де, Чөөн-Хемчик кожууннуң Баян-Тала сумузунга малчын арат өг-бүлеге төрүттүнген. Ачазы Шыырап Өргепей оглу малчын арат, сөөлгү чылдарда ол Тываның дуржулга станциязынга бухгалтерлеп турган. Авазы Буян Лаажап уруу Сарыглар, малчын. Баян-Тала сумузунга МЧАЭ, ЧАЭ болгаш колхозтуң тургузукчу кежигүннери турган. Оглу Шириин 1955 чылда Баян-Тала 7 чыл школазынга өөренип киргеш, ол школаның 8-ки клазын эки өөредилге быжыг сагылга чурум-биле дооскан өөреникчилерниң бирээзи болган. 1966 чылда Кызылдың №2 ортумак школазының 11-ги клазын дооскан. 1966-1971 чылдарда Баян-Тала школазынга күш-культура болгаш чурук башкызы кылдыр ажылдап эгелээн.
Тываның көдээ ажыл-агый техникумунуң зоотехния салбырын дооскаш, Шириин Монгуш 1974 чылдан 1979 чылга чедир Өвүр кожууннуң көдээ ажыл-агый эргелелинге уксаажыдылга талазы-биле зоотехниктеп ажылдап турган. Ооң соонда Шириин Монгуш «Хөндергей совхозтуң зоотехниги , 1989 чылдан 1997 чылга чедир ол «Хөндергей» совхозтуң директорунга ажылдап турган. Красноярскиниң көдээ ажыл-агый институдунуң зоотехния салбырын дооскан Шириин Шыыраповичиниң организакчы, улус-биле ажылдап билирин болгаш удуртукчу шынарларын өөренип көргеш, Чөөн-Хемчик кожууннуң көдээ ажыл-агый килдизиниң эргелекчизинге томуйлаан.
Ажылга, амыдыралга өскерлиишкиннер бо-ла болу бээр. Ийи чыл дургузунда ол Сүт-Хөл кожуунга гидротехниктеп база ажылдап турган. Тыва Республиканың девискээр аайы-биле Чөөн-Хемчик кожуунга Бүгү-Россияның көдээ ажыл-агый чизезиниң талазы-биле бүрүн эргелиг төлээзи кылдыр Шириин Шыырапович Монгуш 2005-2007 чылдарда ажылдап турган. 2007 чылдан 2009 чылга чедир Чадаана хоорай чагыргазының даргазының оралакчызы, херектер эмгелекчизи. Ш.Ш. Монгуш аңгы-аңгы чылдарда комсомол райкомунга, партия райкомунга инструктор кылдыр ажылдап турганы дээш Тываның партия обкомунуң, көдээ ажыл-агый яамызының хүндүлел бижиктери-биле шаңнаткан. «Күш-ажылга шылгарал» 2006 чылда Бүгү- Россияның көдээ ажыл-агый делгелгезин эрттиреринге ачы-хавыяазы дээш « Күш-ажылдың хоочуну «С.К-Х. Токаның 110 чыл оюнунуң, Россия-биле Тываныё демнежилгезиниң 100 чыл ою юбилейлиг медальдарның эдилекчизи, күш-ажылдың хоочуну. Шириин Монгуш өөнүң иштиӨлзеймаа Самбууевна-биле 2 оол, 3 кысты өстүрүп кижизиткен, амгы үеде ол хүндүлүг дыштанылгада.
#260чылДаакожуун
#ДзунХемчик
#Чааорук
